JE (NIET) KWETSBAAR OPSTELLEN
‘Je kwetsbaar opstellen’. Het is een veelgehoorde uitdrukking. Maar wat is dat: ‘je kwetsbaar opstellen’? En, klopt die term eigenlijk wel bij wat er mee bedoeld wordt?
‘Je kwetsbaar opstellen’. Het is een veelgehoorde uitdrukking. Of het nu gaat om een therapiesetting, tijdens cursussen / opleidingen over persoonlijke ontwikkeling, bij teambuildingsactiviteiten of in gesprekken met je partner of vrienden. Maar wat is dat: ‘je kwetsbaar opstellen’? En, klopt die term eigenlijk wel bij wat er mee bedoeld wordt? Want het woord ‘kwetsbaar’ heeft verwantschap met het woord ‘kwetsen’, beschadigen. Ik vermoed dat niemand zich zo wil openstellen dat ie daardoor schade oploopt. Dus vermoed ik dat met ‘je kwetsbaar opstellen’ iets anders beoogd wordt.
Wij mensen hebben gevoelens en emoties. Deze geven kleur aan het leven. Door onze gevoelens en emoties be-leven wij het leven. We ervaren in ons de blijdschap om iets moois, de boosheid om onrecht, het verdriet om het gemis, angst in het verlaten zijn. Het leven kan ons raken, diep raken.
We zijn als mensen relationele wezens, met een verlangen naar een veilige verbondenheid. Een verbondenheid waarin we mogen zijn wie we zijn, ook met onze gevoelens en emoties. Onze vreugde willen we graag delen en in onze pijn en verdriet hebben we steun nodig. Om onze behoefte te vervullen van nabijheid, bescherming, geborgenheid, veiligheid. Een omgeving waarin we er onvoorwaardelijk mogen-zijn-met-alles-wat-er-is. Zo weten we ons gehecht en verbonden met de ander. Dat verlangen naar verbondenheid en gekend zijn zit in (nagenoeg) ieder mens.
Wij zijn hoe dan ook raakbare mensen. In die raakbaarheid van het leven kunnen we tegen iets naars oplopen. Dat is op zich niet zo’n probleem. We hebben in meer of mindere mate een vermogen in ons om tegenslagen te kunnen dragen. We hebben een levenskracht, een veerkracht in ons, waardoor we het vermogen hebben om de geraaktheid in onszelf te kunnen ordenen, noem het ‘verwerken’. En als we meer uit balans zijn geraakt, groter dan we zelf kunnen dragen of zelf kunnen reguleren, dan is er de mogelijkheid om dat te doen samen met andere mensen. Familie, vrienden of hulpverleners die ons, nadat we door iets ‘geraakt zijn’, helpen om de balans in ons weer te hervinden. Na een geraaktheid volgt een hernieuwde balans. Het kan ook bijdragen aan onze groei als mens.
Dit alles is nog niet hetzelfde als kwetsbaar zijn. Onze kwetsbaarheid zit vooral in als we alleen komen te staan in het geraakt zijn. Als er niemand voor je is of als je niet erkend wordt in je geraakt zijn. Geraakt zijn verlangt naar verbinding. Dat is een hele normale, gezonde, menselijke behoefte. Verdriet verlangt naar steun. Boosheid verlangt naar erkenning. Angst verlangt naar geborgenheid. Blijdschap verlangt naar delen. Als dat er niet is dan kan dat een verloren gevoel, een ‘onverbonden’ gevoel geven. Dan kan die geraaktheid niet helen en ontstaat er geen hernieuwde balans. Dat eenzame gevoel; dát is kwetsbaar. Als de opgelopen schade geen weg heeft tot heling. Kwetsbaarheid komt daarom ná de raakbaarheid, ná het geraakt zijn.
Als je die kwetsbaarheid vaker of intensief hebt ervaren, als de balans in je niet op een goede manier is hervonden, zal je in verbinding met de ander mogelijk een terugtrekkende beweging gaan maken als het gaat om het delen van je gevoelens. Uit angst om weer gekwetst te worden doen mensen de deur naar hun gevoelens, naar het raakbaar-mens-zijn, dicht. Onder het motto: “Ik laat me niet meer raken, zodat ik ook niet meer gekwetst kan worden”. Je groot houden, je vermannen, je schrap zetten, je wapenen, je pantseren, je niet laten zien, je niet laten kennen. Dat verhard je, letterlijk. Het geeft spanning in je lichaam. En het geeft een stukje spanning in de verbinding met de ander. Het gaat ten koste van de verbinding met de ander. Je komt meer alleen en op jezelf te staan, daar waar je de ander juist nodig hebt. Dan kan er een stille strijd in je ontstaan: tussen een vlucht (van het raakbaar-mens-zijn) en een verlangen (naar de nabijheid van de ander).
Je bewust kwetsbaar willen opstellen? Ik vraag het me af. Ik vermoed dat mensen vooral bedoelen dat ze zich raakbaar willen opstellen. Om de muur van bescherming van “Ik laat me niet meer raken” af te breken. Om de gevoelens en emoties die er zijn, in zich te be-leven. Om zich zo in verbinding met de ander te openen dat ze alles wat raakt, wat voelbaar is, willen doorleven. Dus daarmee ook de pijn en het verdriet durven aankijken en omarmen. En daar is moed voor nodig! Dat verdient veel respect en waardering.
Foto boven artikel: jilbert-ebrahimi-pVEcNabAg9o-unsplash
Foto in artikel komt uit het prachtige boek: De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy
